افراد دارای اختلال طیف اتیسم چه علائمی دارند؟

علائم و نشانه‌های اتیسم

نویسنده: خانم کتایون صلصال – آسیب شناس زبان و گفتار

همانطور که می دانید اختلال طیف اتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که دارای دو مشخصه ‏‎اصلی می باشد.

۱- نقص در ارتباط اجتماعی ۲- رفتارهای محدود و تکراری غیر عادی.

‏‎ زبان و استفاده غیر معمول از آن به عنوان یک ویژگی فرعی شناخته می‌شود و تاخیر زبانی به همراه کاهش رفتار اجتماعی معمولاً جز علامت های پیش بینی کننده اختلال طیف اتیسم هست.

علائم افراد دارای اختلال اتیسم

• فرد در تعامل اجتماعی هیجانی نقص دارد. از نزدیک شدن به دیگران به صورت غیر عادی و صحبت نکردن با دیگران به صورت سوال و جواب شروع می‌شود تا علاقه اندک به اشتراک گذاشتن علائق، هیجان‌ها، عواطف و واکنش نچندان زیاد و مناسب به علائم و هیجان ها و عواطف دیگران و در انتها به بی اعتنائی کامل به تعامل اجتماعی خاتمه می‌یابد.

• فرد در رفتارهای ارتباط غیر کلامی که برای تعامل اجتماعی ضرورت دارد نقص دارد. مانند ناهنجاری در تماس چشمی و زبان بدن تا فقدان کامل حالت هیجانی صورت یا ژست‌های بدن.

• فرد در ایجاد و حفظ و درک روابط میان فردی نقص دارد. مانند اینکه کودک در تنظیم رفتار خود برای مطابقت داشتن با موقعیت‌های اجتماعی مختلف مشکل دارد و یا در بازی‌های تخیلی با دیگران و دوست پیدا کردن مشکل پیدا می‌کند.
• کودک حرکات فیزیکی کلیشه‌ای و تکراری دارد یا از اشیا همیشه به یک شکل استفاده می‌کند و این می‌تواند صداسازی‌های تکراری را هم شامل شود. .

• فرد به شدت پایبند روتین زندگی است. رفتارهای او نظم و ترتیب خاصی دارد و به شدت در برابر تغییر مقاومت نشان می‌دهد مانند خوردن غذاهای همیشگی، سوالات تکراری، حرکات فیزیکی دست و پای تکراری، پافشاری در عبور از مسیر همیشگی و ناراحتی شدید در مقابل کوچکترین تغییر.
• فرد علاقه بسیار محدود و ثابت دارد که از لحاظ شدت یا میزان توجه، غیر عادی است. مثلاً دلبستگی شدید به اشیا غیرعادی یا اشتغال ذهنی در مورد موضوعات غیرعادی. دایره علاقه او بسیار محدود است و یا اصلا تغییری نمی‌کند.
• واکنش افراطی یا تفریطی در مقابل محرک‌های حسی یا علاقه غیر معمولی به بعضی جنبه‌های حسی محیط مانند اینکه فرد ظاهراً به درد /گرما/ سرما بی تفاوت است. به بعضی صداها یا نرمی و زبری سطح اشیا واکنش خصمانه نشان می دهد. بعضی از اشیا را به طور افراطی بو یا لمس می‌کند. به بعضی نورها و اشیا چرخان علاقه بسیار شدیدی نشان می‌دهد.
• بیش فعالی و بی‌توجهی دو رفتار رایج در کودکان خردسال مبتلا به اختلال طیف اتیسم هستند. کمتر پیش می‌آید این کودکان کم فعالی داشته باشند و اگر کم فعالی حضور داشته باشد معمولاً به طور متناوب جای خود را با بیش فعالی عوض می‌کند. کوتاه بودن دامنه حافظه، ناتوانی در تمرکز حواس روی یک تکلیف در انجام دادن کارهای روزمره و عادی زندگی ممکن است تداخل ایجاد کند.
• تحریک پذیری شامل پرخاشگری رفتارهای خودجرحی و قشقرق‌های شدید است. این پدیده‌ها معمولاً در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال طیف اتیسم مشاهده می‌شود. ساکت کردن قشقرق‌های شدید معمولاً دشوار است و تحت کنترل درآوردن رفتارهای خود جرحی معمولاً با مشکلات زیادی همراه است.
  این علائم معمولاً در موقعیت‌هایی که از آنها انتظار می‌رود از یک فعالیت به فعالیت دیگر گذر کنند، در کلاس درس بنشیند آرام باشند در حالی که دوست دارند بدوند، ایجاد می‌شود. در این کودکان، پرخاشگری به طور غیرمنتظره و بدون محرک جرقه زننده آشکار یا بدون هدف مشخص روی می‌دهد و بعضی رفتارهای خود جرحی مثل کوبیدن سر به دیوار و زمین ،کندن پوست و گاز گرفتن خود نیز ممکن است مشاهده شود.