اتیسم و مشکلات رفتاری

نویسنده: دکتر مالک میرزایی – متخصص اختلالات رشدی حرکتی

کودکان اتیستیک اغلب معنای انتظار کشیدن یا منتظر ماندن را درک نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند در وضعیت‌های مختلف برای کودک مشکل ایجاد نماید. شرایطی مثل:

• رفتن به دکتر و دندانپزشک و نشستن در سالن انتظار
• در صف ماندن، انتظار کشیدن در بانک، داروخانه، سوپرمارکت و مکان های مشابه
• منظر ماندن در ماشین پشت چراغ قرمز یا ترافیک

راهکار رفع مشکل انتظار در کودکان طیف اتیسم چیست؟

اگر کودک معنی و مفهوم [تمام شدن] را درک می‌کند، توصیه می‌شود از یک تایمر قابل تنظیم استفاده شود. در غیر اینصورت سعی کنید اسباب بازی یا کتاب انتظار را به کودک معرفی نمایید. کتاب یا اسباب بازی ای که تنها در هنگام انتظار کشیدن به کودک ارائه می‌کنید و پس از پایان زمان انتظار آنرا بلافاصله از کودک دور می‌کنید.

برای اغلب کودکان کم سن دارای اختلال اتیسم، بیرون رفتن برای انجام فعالیت‌های مختلف کاری مشکل بوده و والدین در انجام فعالیت‌های خارج از خانه با چالش روبرو می ‌شوند. فعالیت‌هایی همانند:

• رفتن به آرایشگاه
• خرید
• بیمارستان

راهکار رفع مشکل بیرون رفتن در کودکان اتیستیک چیست؟

نخست، والدین این کودکان باید خود را به جای کودک گذاشته و در ارتباط با معنی هر کدام از این فعالیت‌ها برای کودک، کمی تفکر نمایند. تصور کنید که تمام کردن یک کار و آغاز فعالیتی دیگر، یا رفتن از جایی به جای دیگر چه احساسی در شما بوجود می‌آورد. هر چند تعدادی از کودکان قادر به مقابله با چنین شرایطی هستند، اما بسیاری از آنان نمی‌دانند که چرا باید چنین تغییراتی در فعالیت‌های آنان انجام شود و اصلا نمی‌دانند چه اتفاقی دارد روی می‌دهد. در چنین شرایطی است که مقاومت در برابر تغییر، قشقرق و سایر مشکلات رفتاری مشاهده می‌شود.

به طور کلی کودک دارای اختلال اتیسم ممکن است در برابر تغییرات ناشناخته و پیش بینی نشده احساس ترس کند. ممکن است تغییرات ناگهانی در سیستم احساسی خود را نتواند تحمل کند. مثلا تغییر ناگهانی نور، میزان سروصدا و محرک‌های مختلف محیطی مانند بو و لمس برایش دشوار باشد. باید به او کمک شود تا این شرایط و تفاوتهای موجود را درک کند. برای نیل به این هدف میتوان از فعالیت های زیر استفاده نمود:

• به کودک اطلاع دهید که می خواهید به (جایی) بروید. اگر می‌خواهید به او بگویید که به کجا می‌روید، او را برای ایجاد تغییر در فعالیت هایش آماده کنید.
• برای آماده شدن کودک، اطلاعات لازم را به او بدهید. به او نشان دهید که بعد چه اتفاقی خواهد افتاد. برای این کار، مناسب‌ترین شیوه، ارائه یک شیء یا برنامه عینی است که بتواند با خود حمل کند. مثلا شیء که نشان دهنده محلی است که قرار است به آنجا بروید و یا یک برنامه کوچک دارای تصویر، لیست خرید و یا هر چیز عینی دیگر
• اجازه دهید کودک از این موضوع که دوباره به خانه باز می‌گردد مطمئن شود.